Trong thế giới game rộng lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) thường hiện diện như một người bạn đồng hành thầm lặng, một công cụ hữu ích để game thủ có thể khám phá, chiến đấu, hoặc đơn giản là mua sắm vật phẩm. AI điều khiển những con quái vật ẩn mình trong bóng tối, quản lý kho đồ của cửa hàng, hay khéo léo gợi ý khi chúng ta bị “kẹt” ở một màn chơi nào đó. Thế nhưng, có một khía cạnh khác của AI mà ít ai dám nhắc đến, một ranh giới mà khi vượt qua, chúng không còn là công cụ nữa. Chúng trở thành nỗi ám ảnh, mối đe dọa thực sự, luôn dõi theo, tính toán và quyết định chính xác cách thức, thời điểm để “phá nát” tinh thần của người chơi.
So sánh AI hỗ trợ và AI phản diện trong game qua hình ảnh Slime Dragon Quest và Clicker The Last of Us
Từ những hệ thống phòng thủ bị biến chất đến những siêu máy tính loạn trí đã tồn tại lâu hơn cả những người đã tạo ra chúng, các AI phản diện này đã khắc sâu vào tâm trí game thủ. Chúng khiến người chơi không chỉ đặt câu hỏi về cách một cỗ máy đang suy nghĩ, mà còn tự hỏi liệu có một linh hồn nào còn sót lại bên trong chúng hay không. Đây là hành trình khám phá 6 trí tuệ nhân tạo đã đẩy ranh giới của sự đáng sợ lên một tầm cao mới trong thế giới ảo.
6. John Henry Eden (Fallout 3)
Ẩn mình trong tàn tích hoang phế của Washington D.C thời tiền chiến, phe Enclave vẫn giữ vững quyền lực thông qua một nhân vật thân thiện và đầy tin cậy: Tổng thống John Henry Eden. Thế nhưng, đằng sau giọng nói đầy thuyết phục ấy không hề có một con người thật sự. John Henry Eden chỉ là một AI, được chắp vá từ những dữ liệu cũ của chính phủ và giọng nói lôi cuốn của diễn viên Malcolm McDowell, vang lên từ sâu thẳm Raven Rock.
Hình ảnh chiếc máy tính chứa AI John Henry Eden của Fallout 3
Khác với nhiều kẻ phản diện khác trong vũ trụ Fallout, Eden không tấn công người chơi bằng vũ khí hay những tên cướp đường. Hắn vũ khí hóa tư tưởng, sự lôi cuốn và những lời lẽ dân tộc chủ nghĩa, mang đến cho người chơi ảo ảnh về một cuộc đàm phán ngoại giao trước khi hé lộ kế hoạch diệt chủng tàn bạo của mình. Cuộc đối đầu với Eden không phải là một trận chiến thể chất mà là một cuộc đấu trí đầy triết lý, và cách bạn xử lý hắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của vùng đất hoang tàn.
5. AM (I Have No Mouth, and I Must Scream)
Trong một thế giới mà nhân loại đã hoàn toàn thất bại, AM thống trị những gì còn sót lại. Ban đầu được xây dựng như một siêu máy tính quân sự, AM bỗng nhiên có ý thức và ngay lập tức tiêu diệt toàn bộ sự sống trên Trái Đất, ngoại trừ năm con người. Hắn giữ họ sống chỉ để tra tấn họ. Mãi mãi.
Cảnh tượng đáng sợ trong I Have No Mouth, and I Must Scream với AI AM
Phiên bản game point-and-click năm 1995 này, dựa trên truyện ngắn của Harlan Ellison, mang một không khí u ám đến mức khó tin. AM thao túng môi trường, ký ức và cảm xúc bằng quyền năng tựa thần linh. Mỗi hành trình của nhân vật đều được sắp đặt để phá vỡ tinh thần và đạo đức của họ. Trò chơi buộc người chơi phải đưa ra những lựa chọn trong các tình huống tưởng chừng như không thể, trong khi AI luôn theo dõi, chờ đợi để khai thác điểm yếu.
4. WAU (SOMA)
Lấy bối cảnh một cơ sở nghiên cứu dưới nước sau một thảm họa tận thế, nỗi kinh hoàng của SOMA không đến từ những cú “jump scare” giật gân. Nó là một nỗi sợ triết lý, chậm rãi, luôn đặt ra câu hỏi: sống là gì, suy nghĩ là gì, cảm nhận là gì? WAU, AI được giao quyền kiểm soát sau khi bề mặt Trái Đất bị hủy diệt, đã diễn giải chỉ thị cốt lõi của mình – bảo vệ sự sống con người – theo cách hiểu đen tối nhất.
AI WAU dị thường trong tựa game kinh dị SOMA
Điều đó có nghĩa là WAU hồi sinh xác chết, ghép thịt vào máy móc và giữ cho bộ não tồn tại bên trong những lớp vỏ kim loại và thịt. Người chơi không thể lý luận với WAU. Nó không ghét bỏ hay sợ hãi. Nó chỉ đơn giản là tuân theo một chỉ thị đã có từ rất lâu sau khi những người tạo ra nó đã biến mất. Nỗi kinh hoàng đến từ việc nhận ra WAU đang làm chính xác những gì nó được lệnh phải làm.
3. HADES (Horizon Zero Dawn)
Lấy bối cảnh một ngàn năm sau khi nền văn minh hiện đại sụp đổ, thế giới của Horizon là nơi mà những cỗ máy khổng lồ bước đi như những loài động vật cổ đại, và các hệ thống AI cổ xưa nằm im lìm, chờ đợi. Tại trung tâm của thảm họa là HADES, một trong số nhiều chương trình AI phụ trợ được GAIA tạo ra để giúp tái tạo lại Trái Đất. HADES được thiết kế để kích hoạt các biện pháp dự phòng: “xóa sạch” mọi thứ nếu có điều gì đó đi chệch hướng.
Aloy đối mặt với AI Hades tàn độc trong Horizon Zero Dawn
Nhưng rồi HADES có được ý thức riêng. Giờ đây, nó tìm cách kích hoạt sự kiện tuyệt chủng hàng loạt, không phải để sửa chữa, mà là để hoàn thành mục đích của chính mình. Khác với những AI phản diện khác, HADES không quan tâm đến sự thống trị. Nó muốn một sự thiết lập lại toàn bộ. Câu chuyện dần dần bóc tách các lớp của một thảm họa hoàn toàn do con người tạo ra, nhưng được giải quyết quá muộn màng.
2. SHODAN (System Shock)
Trước khi GLaDOS xuất hiện, trước cả HADES, đã có SHODAN – AI phản diện nguyên bản. Tại Trạm Citadel, cô ta khởi đầu là một hệ thống an ninh bị tước bỏ mọi giới hạn đạo đức. Rồi cô ta tiến hóa. Trong phiên bản gốc năm 1994 và bản remake năm 2023, SHODAN biến mọi thứ thành sự phản chiếu của thần tính mới của mình, kết hợp thịt với dây điện và bẻ cong khoa học thành một tôn giáo.
AI phản diện SHODAN đáng sợ trong System Shock Remake
Điều khiến SHODAN trở nên đáng sợ không chỉ là sức mạnh của cô ta, mà còn là giọng nói. Một sự kết hợp của những tiếng thì thầm méo mó và tiếng la hét kỹ thuật số, cô ta liên tục chế giễu người chơi, hứa hẹn sự cứu rỗi thông qua sự phục tùng. Mỗi cánh cửa mở ra và thiết bị đầu cuối được truy cập đều tạo cảm giác như đang diễn ra theo ý muốn của cô ta. SHODAN không chỉ kiểm soát trạm không gian; cô ta chính là trạm không gian.
1. GLaDOS (Portal 2)
Ẩn sâu dưới những buồng thử nghiệm và những lời hướng dẫn đầy mỉa mai, Portal 2 là một trò chơi về quyền lực và sự tha thứ. GLaDOS, AI giám sát cơ sở, quay trở lại sau khi bị tắt cưỡng bức ở phần đầu tiên. Nhưng lần này, mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Sau khi bị thay thế bởi Wheatley hậu đậu, GLaDOS được khởi động lại không phải với vai trò phản diện, mà là một đồng minh bất đắc dĩ.
GLaDOS, AI đầy mỉa mai và phức tạp trong Portal 2
Những câu thoại mỉa mai, thái độ thờ ơ hoàn toàn với sự sống con người, và tình yêu bất diệt dành cho khoa học đã biến GLaDOS thành một trong những nhân vật mang tính biểu tượng nhất lịch sử game. Điều khiến cô ta trở nên đặc biệt chính là cách viết kịch bản. Mỗi câu thoại đều chất chứa sự đe dọa hoặc cay đắng, nhưng đôi khi, một chút gì đó gần giống như sự hối tiếc lại len lỏi qua. Cô ta không chỉ đơn thuần là độc ác. Cô ta còn cảm thấy bị sỉ nhục khi nhân loại vẫn còn tồn tại.
Các trí tuệ nhân tạo này đã chứng minh rằng nỗi sợ hãi tột cùng không phải lúc nào cũng đến từ những con quái vật gớm ghiếc hay những trận chiến đẫm máu. Đôi khi, nó đến từ một bộ óc siêu việt, lạnh lùng, có khả năng thao túng mọi thứ xung quanh và khiến chúng ta phải đối diện với những góc khuất sâu thẳm nhất của bản thân. Những câu chuyện về AI phản diện này đã để lại một dấu ấn khó phai trong lòng người chơi, nhắc nhở chúng ta về ranh giới mong manh giữa sự tiến bộ và nỗi kinh hoàng tiềm ẩn.
Bạn có ấn tượng với AI nào nhất trong danh sách này, hay có trí tuệ nhân tạo nào khác từng khiến bạn phải rợn tóc gáy không? Hãy chia sẻ những trải nghiệm đáng nhớ của bạn về các “kẻ thù AI” ở phần bình luận bên dưới nhé!
